این امر علی‌الخصوص با گسترش فرهنگ انقلاب اسلامی در جهان با تمرکز بر مهاجرین لبنانی و ایرانی از گسترش روزافزون برخوردار بوده است، تا جایی که برای شناخت اسلام معاصر، دانشگاه اسلام‌شناسی در استراسبورگ در حال تأسیس است.
گزارش زیر که چکیده‌ای از گفت‌وگو با جان میشل کرو، محقق فرانسوی در سازمان ملی تحقیقات این کشور است، حاکی از دغدغه‌ای است که برای فهم مسایل آن میلیون‌ها یورو هزینه شده و می‌شود.
آیا سازماندهی جامعی میان مراکز مذهبی در ایران و مهاجرین مسلمان شیعه در فرانسه وجود دارد؟ آیا علمای ایران در نظر دارند به مسلمانان مهاجر ایرانی و لبنانی در فرانسه آموزش‌های ویژه‌ای بدهند؟
جان میشل کرو، محقق فرانسوی که در مورد اسلام معاصر در اروپا تحقیق می‌کند، به تحریریه همشهری آمده، می‌گوید: مهم‌ترین سؤالات من در باره حضور شیعیان در فرانسه از آن‌جا به وجود آمده‌اند که شیعیان مسلمان در فرانسه به‌گونه‌ای متفاوت از سایر اقلیت‌های دینی امرار معاش می‌کنند، آنها حضور چندانی در اجتماعات ندارند و این مساله می‌تواند بحرانی در محو هویت دینی آنها تلقی شود. دولتمردان و محققان فرانسوی برای پیدا کردن دلیل این گوشه‌گیری به تحقیقات زیادی در خصوص مذهب شیعه پرداخته‌اند و این سؤال از سوی عده‌ای از آنها مطرح شده است: آیا مسلمانان شیعه در ابتدای ورودشان به خاک فرانسه خود را جدا از سایر ادیان فرض کرده‌اند و از فعالیت در صحنه‌های اجتماعی سر باز زده‌اند و یا به دلیل نبودن سازمانی که حامی آنها باشد خود را کنار کشیده‌اند؟
وی با ذکر این که از ورود اسلام به فرانسه حدود یکصد سال می‌گذرد، ادامه می‌دهد: بعد از جنگ جهانی اول و دوم گروه بسیاری از مسلمانان به‌ویژه الجزایری‌ها، که مستعمره فرانسه شده بودند، به این کشور مهاجرت کردند. اکثر آنها برای کار در موسسات و کارخانه‌های فرانسوی آمده بودند.
بدین ترتیب جمعیت مسلمان در کشور فرانسه رشد زیادی کرد و اسلام بیش از گذشته در کانون تفکر غربی قرار گرفت. تعداد مسلمانان فرانسه بیش از 5میلیون نفر برآورد شده است، اما از آن جا که دولت سکولار فرانسه، نژاد و قومیت را به رسمیت نمی‌شناسد و از گرایش دینی افراد نیز سؤال نمی‌کند، از این‌رو این آمار دقیق نیست. این قانون از زمانی که آلزاس (یکی از شهرهای بزرگ فرانسه) به آلمان تعلق داشت، تا امروز تغییری نکرده است.
میشل کرو می‌گوید: در زمان فرمانروایی ناپلئون یعنی اوایل قرن 19 سیستمی در کشور فرانسه برقرار بود که تنها چهار مذهب را به رسمیت می‌شناخت: کاتولیک، یهودی و کلیسای پروتستان به نام کالوین و لوتر. روحانیون این مذاهب از دولت حقوق دریافت می‌کردند و امکانات مالی و معنوی دولت شامل حال آنها بود.
وی حضور سایر مذاهب را بر اساس قانون در فرانسه مجاز محسوب می‌کند و آن را عاملی می‌داند که بعد از کاتولیک، اسلام را به دومین دین بزرگ در فرانسه تبدیل کرد.
این محقق فرانسوی که امسال برای اولین‌بار به ایران سفر کرده ، طی اقامت خود در ایران با سفر به شهرهای مقدس مانند مشهد و قم سعی کرده با روحانیون و مراجع دینی آشنا شود تا از این طریق به شیوه زندگی و عقاید مراجع مذهبی در ایران آگاهی یابد؛ مراجعی که از جایگاه بین‌المللی نیز برخوردارند.
از دیدگاه میشل کرو عملکرد مسلمانان شیعه در اروپا با توجه به جمعیت شیعیان ضعیف است. وی به منظور پیدا کردن دلایل برای غیبت شیعیان در مجامع فرانسه تصمیم گرفته است تا از نزدیک با بزرگان شیعه ملاقات کند.
وی در بخش دیگری از سخنان خود می‌گوید: امروزه تحقیقات تئولوژیک و اسلام‌شناسی در فرانسه رواج پیدا کرده، با این وجود عدم حضور شیعیان در عرصه‌های مختلف این سؤال را برمی‌انگیزد که «آیا سازماندهی جامعی بین مراکز مذهبی در کشورهای اسلامی و مهاجرین مسلمان فرانسه وجود دارد؟»
وی با توجه به تحقیقات بسیار زیادی که در خصوص مسلمانان اهل سنت انجام شده معتقد است که مسلمانان اهل سنت فعالیت بیشتری نسبت به شیعیان داشته‌اند و حضور فعال‌تری در اجتماعات از خود نشان داده‌اند. نهادهای مختلفی مثل مساجد و نمازخانه را به خود اختصاص داده و آنها را اداره می‌کنند و علاوه براین‌ها آنها با گروه‌های مختلف مسلمان مثل ترک‌ها انجمن‌هایی تشکیل داده و از کشورهای مادر کمک‌های مالی دریافت می‌کنند، در صورتی که مسلمانان ایرانی، لبنانی و افغانی در فرانسه تنها هستند.
جان میشل کرو، آلزاس را یکی از شهرهای بزرگ فرانسه ذکر می‌کند که مسلمانان مهاجر حدود 15 درصد جمعیت این شهر را تشکیل داده‌اند و در آن انجمن‌هایی وجود دارد که قادرند اقلیت‌های مذهبی را پشتیبانی کنند، حمایت‌هایی که در سایر شهرهای فرانسه ممنوع است.
این محقق اسلام معاصر، حضور مسلمانان در فرانسه را تا آن اندازه با اهمیت می‌داند که دولت فرانسه در آلزاس اجازه ساخت یک دانشگاه تئولوژی اسلامی را داده که قرار است شهر استراسبورگ محل ساخت این مرکز دانشگاهی شود.
اما به نظر می‌رسد در لابه‌لای سخنان این محقق فرانسوی می‌توان به گمانه‌زنی‌های دیگر نیز پرداخت. شفاف و در سطح بودن رفتار مسلمانان مهم‌ترین نگرانی مسئولان این کشور است. میشل کرو در این باره می‌گوید: مناطق مذهبی در فرانسه توسط وزارت کشور حمایت و سازماندهی می‌شود. اقلیت‌های دینی در این مناطق با تشکیل انجمن‌های مذهبی و ایجاد فدراسیون ملی یا محلی به فعالیت در این زمینه می‌پردازند. این سازمان جدید در مجلس فرانسه صاحب کرسی است.
میشل کرو قصد دارد در اوایل سال 2007 کنگره‌ای در شهر استراسبورگ برگزار کند و در آن مسایل مربوط به شیعه را با نگاهی وسیع‌تر بازگو کند. عنوان این کنگره «شیعه در اروپا» است.
حدود 30سال پیش کنگره‌ای با همین موضوع در شهر استراسبورگ برگزار شد که تنها به معرفی شیعه دوازده امامی و مباحث کلی آن پرداخت. میشل کرو می‌گوید: هدف ما تکرار مباحثی که در گذشته مطرح شده نیست، بلکه می‌خواهیم زندگی روزمره شیعیان و روابط آنها با کشورهای مبدأ و اقوامشان در سایر کشورها را به تصویر بکشیم.
تاریخ نشان داده است که مکاتب فلسفی شیعه و بزرگان آنان چون ملاصدرای شیرازی، شیخ‌اشراق، ابن‌سینا و... حرف‌های زیادی برای گفتن داشته‌اند از این‌رو سنت فلسفی که در مکتب شیعه نهفته است، کنجکاوی در شناخت آنان را بیشتر می‌کند.
میشل کرو اندیشیدن به این که مذهبی در گروه اکثریت یا اقلیت قرار گرفته ، را بیهوده می‌پندارد و معتقد است که تنها با اقدامات روشنفکرانه و حضور فیزیکی در صحنه‌های اجتماعی می‌توان پاسخگوی چالش‌های جوامع مدرن بود.
